1. Sự tích đền Ông Hoàng Mười Nghệ An

Ông Hoàng Mười Nghệ An là ai? Theo tích xưa kể lại, Ông Hoàng Mười là một vị thần xuống chốn dân gian để giúp đời. Người dân xứ Nghệ lưu truyền rất nhiều câu chuyện liên quan đến lịch sử đền Ông Hoàng Mười Nghệ An cũng như những đóng góp của ông với một số nhân vật có thật trong lịch sử.

Nhiều người truyền tai nhau rằng Ông Hoàng Mười là quan lớn chốn Thiên Đình, thần tiên chốn Đào Nguyên. Nhận thấy chốn nhân gian còn nhiều cơ cực, ông giáng trần để giúp dân, giúp đời. 

Theo các nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Việt, Ông Hoàng Mười chính là sự “thần thánh hóa” một nhân vật có thực trong đời sống cộng đồng ngày xa xưa, một người anh hùng có công với nhân dân. Về nhận định này, có khá nhiều dị bản khác nhau về cuộc đời của Ngài.

Có nhiều dị bản liên quan đến sự tích đền Ông Hoàng Mười xứ Nghệ (Ảnh: VnExpress)

Sử sách vùng Nghệ Tĩnh cho rằng ông là Lê Khôi - vị tướng tài theo Lê Lợi chinh chiến chống quân Minh, sau làm quan lớn dưới triều Lê gia. Tuy nhiên, có một số dị bản được lưu truyền khác, Ông Hoàng Mười chính là một vị tướng giỏi thời vua Lê Thái Tổ. Đó là Nguyễn Xí - vị tướng có công lớn dẹp giặc Minh, được giao trấn giữ vùng Nghệ Tĩnh và chăm lo đời sống người dân nơi đây. 

Theo huyền tích dân gian, tướng quân Nguyễn Xí trong một lần du thuyền trên sông thì bị nhấn chìm khi đi đến đến đoạn chân núi Hồng Lĩnh. Trong lúc nhân dân thương tiếc để tang ông, bỗng thấy thi thể ông nổi trên mặt, mặt vẫn hồng hào, người nhẹ tựa lông hồng. Trên trời xuất hiện mây ngũ sắc, kết thành hình xích mã cùng hàng ngàn thiên binh, thiên tướng đưa ông về trời. Nhân dân suy tôn là Ông Hoàng Mười và lập đền thờ tưởng nhớ.

Người dân lập đền Hoàng Mười Nghệ An để tưởng công ơn của vị tướng tài (Ảnh: Sưu tầm)

2. Khám phá kiến trúc của đền Quan Hoàng Mười

Theo sử sách ghi lại, đền được xây dựng từ thời hậu Lê. Trải qua thăng trầm lịch sử, đền bị phá huỷ. Năm 1995, đền được chính quyền tỉnh Nghệ An phục dựng lại và trở thành điểm đến văn hóa tín ngưỡng nổi tiếng. Đây cũng là địa điểm du lịch nổi tiếng, thu hút nhiều du khách ghé thăm.

Đền Ông Hoàng Mười Nghệ An kết cấu bao gồm: tam quan, đài trung thiên, tắc môn, lầu cậu, lầu cô. Bên trong vẫn giữ được hệ thống tượng pháp, 21 đạo sắc phong và các bản thần tích chữ Hán có giá trị nghệ thuật - lịch sử cao.

Đền Quan Hoàng Mười mang nét kiến trúc cổ

Khu đền Quan Hoàng Mười có gồm ba tòa điện: Thượng điện, Trung điện và Hạ điện. Công trình sau phục dựng mang nét kiến trúc các công trình tâm linh thời nhà Nguyễn. Vật liệu dựng đền đều làm bằng gỗ, sơn son và chạm trổ các hoạ tiết long, lân, quy, phụng rất công phu.

Quan sát từ bên ngoài, đền thờ Quan Hoàng Mười Nghệ An nổi bật với hình ảnh mái ngói được chạm trổ hình rồng. Tam quan nằm liên tiếp nhau, du khách có thể khám phá bằng cách đi sâu vào bên trong.